Дээд удирдлага дахь жендэрийн эрх тэгш байдлыг судлах нь (Монголын их сургуулиудын жишээн дээр)

Abstract

Тогтвортой хөгжлийн 17 зорилгын нэг нь буюу тав дахь зорилго нь “жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангаж, бүх эмэгтэйчүүд, охидуудыг чадавхжуулах” хэмээн тодорхойлогдсон байдаг. Дэлхий дахинд жендэрийн эрх тэгш байдлыг бий болгох, эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог дэмжих, эрх мэдлийг нэмэгдүүлэх шаардлагыг НҮБ-аас онцолсон байна. Энэ нь хүмүүн капиталын үр дүнтэй хэрэглээ, мөн хүний эрхийг хангах, тогтвортой хөгжлийг бий болгохын үндэс нь юм. Монгол улсын хувьд жендэрийн зөрүү индекс нь 2021 оны байдлаар 0.716 гэсэн өндөр үзүүлэлттэй байгаа хэдий ч эмэгтэйчүүдийн улс төрийн эрх мэдлийн үзүүлэлт 0.122 буюу 156 улс орноос 116-д жагссан байна. Энэ нь НҮБ-аас гаргасан шаардлагатай уялдаатайгаар манай улсын хувьд удирдлагын төвшин дэх жендэрийн эрх тэгш байдлыг дэмжих зайлшгүй хэрэгцээ байгааг харуулж байна. Үүнтэй холбоотойгоор эрх тэгш үзлийг дэмжих, сурталчлах, бусдад сурган хүмүүжүүлэх үүрэг хариуцлага хүлээсэн боловсролын салбарт, нэн ялангуяа их сургуулийн салбарт жендэрийн эрх тэгш байдал хэрхэн бүрдсэн байна гэдгийг энэхүү өгүүлэлд шинжлэн, хэлэлцүүллээ. Ингэхдээ феминист онтологи, транснациональ феминист эпистемологи, Пьер Бурдьегийн онолын арга зүй, чанарын судалгааны арга аргачлалуудад тулгуурлан хийгдсэн судалгааны үр дүнгүүдийг ашигласан болно. Ингээд энэхүү өгүүлэл нь Монголын их сургуулийн салбарт эмэгтэйчүүд эрдэм шинжилгээний карьераа хэрхэн эхлүүлсэн, мөн дээд удирдлагын албан тушаалд хэрхэн хүрсэн гэдгийг Пьер Бурдьегийн капиталын онолын тусламжтайгаар шинжилж, үр дүнг хэлэлцүүллээ.